CAZİM GÜRBÜZ’E AÇIK MEKTÛP

            Bayburt Postası adlı yerel gazetedeki köşenizde son iki yazınızı Atsız Hoca’ya ayırmışsınız ve Hoca’ya karşı eleştirel bir gözle yaklaştığınızı söylüyorsunuz. Hattâ doğrusunu da, yanlışını da yazdığınızı söylüyorsunuz. Elbette isteyen herkes, istediği kişi hakkında, hakâret etmediği sürece, istediğini söyleyebilir. Ancak bakalım, söyledikleriniz ne kadar doğru?

            İlk olarak “Türkçülüğü tarikat, Atsız’ı da şeyh ettiler” yazınız üzerinden hareket edelim.

        Bu yazınızda “Atsız çuvallamıştır” diyorsunuz ve bunu akılcı bir eleştiri olarak görebiliyorsunuz. Öncelikle çuvallamak gibi argo bir sözcük ile eleştiri yaptığınızı sandığınız an, eleştirinin ne olduğunu zerre anlamadığınız belli oluyor. Eleştiri yazısında ne argo, ne eleştirilen kişiye yönelik aşağılayıcı bir ifâde kullanılamaz. Kullanılırsa ne olur? Söz konusu yazı, bütün değerini kaybeder ve değersiz bir hâl alır.

            Şimdi gelelim, Atsız Hoca’nın çuvalladığını iddiâ ettiğiniz konuya. Yazınızın ilgili kısmında diyorsunuz ki, “Geçen hafta, Osmanlı Padişahlarının soyları sopları konusunda bir paylaşımda bulundum sosyal medyada bazı tepkiler geldi”. Ne idüğü belirsiz olan, hiçbir akademik ve bilimsel eğitimi olmayan, kaynakları uydurma olan ve Bilge Kağan’ı Türk peygamberi sanan Ali Kemal Meram’ın “Padişah Anaları” adlı kitâbındaki saçmalıkları gerçek kabûl ediyor ve Atsız Hoca’yı bu saçmalıkları kabûl etmediği için “çuvallamakla” ithâm ediyorsunuz. Sürekli bilimsellikten söz eden, Atsız Hoca gibi bir bilim adamını “bilim karşıtlığı” ile suçlayan siz, Ali Kemal Meram’ın bilim dışı zırvalarını gerçek olarak kabûl edebiliyor, kaynak sormuyorsunuz. Oysa basit bir târih araştırması ile bu konudaki gerçekleri öğrenebilirdiniz. Ama yine de bu konuda Kânûnî Sultân Süleyman’a kadar olan pâdişâh ve beylerin annelerinin kimler olduğunu size yazayım:

Gâzî Ertuğrul Beğ'in annesi, Kayı boyundan Hayme Ana'dır.

Gâzî Osman Beğ'in annesi, Kayı boyundan Hayme Hatun'dur. 

Gâzî Orhan Beğ'in annesi de Kayı boyundan Malhon Hatun'dur. Bu isim, Âşık Paşaoğlu târîhinde ve Neşrî târîhinde, bu şekilde geçer. Oruc Beğ Târîhi'nde "Râbîâ Hatun" olarak, Rüstem Paşa Târîhi'nde ise Bâla Hatun olarak geçer.

Şehîd 1. Murâd Han'ın annesi, sonradan Nilüfer adını alan Holofira isimli Rûm'dur.

Yıldırım Bâyezid Han'ın annesi de, Rûm kökenli olan Gülçiçek Hatun'dur. İsmâil Hakkı Uzunçarşılı'nın Büyük Osmanlı Târîhi'nde Gülbahar Hatun adıyla geçer.

1. Mehmed Han'ın annesi, Germiyanoğlu 2. Yâkûb Beğ'in kızı Devletşah Hatun'dur. Avşar boyuna mensûb olan Devletşah Hatun, aynı zamanda Celâleddîn-i Rûmî'nin oğlu Sultân Veled'in kızı Mutahhara Hatun'un soyundan gelmektedir.

2. Murâd Han'ın annesi, Emîne Hatun'dur. Dulkadiroğlu Nâsıreddîn Mehmed Beğ'in kızı olan Emîne Hatun, Avşar boyundandır. 

Fâtih Sultân Mehmed Han'ın annesi Hûmâ Hatun, Çandarlı Türkmenlerindendir.

2. Bâyezid Han'ın annesi olan Gülbahar Hatun, Dulkadiroğlu Süleymân Beğ'in kızıdır ve Avşar boyundandır.

Yavûz Sultân Selîm Han'ın annesi olan Ayşe Hatun, Dulkadiroğlu Âlâ'üd-devle Bozkurt Beğ'in kızıdır ve Avşar boyundandır.

Kânûnî Sultân Süleyman Han'ın annesi olan Ayşe Hafsa Sultân ise Kırım Hanı Mengli Giray'ın kızıdır ve Çingis Kağan'ın soyundan gelmektedir.

Halil İnalcık, İsmâil Hâmi Danişmend, İsmâil Hakkı Uzunçarşılı gibi isimlerin eserlerini incelerseniz, hazırladığım bu listenin doğru olduğunu görebilirsiniz. Ama tabiî, bunun için bilimin en büyük düşmanı olan önyargılarınızı kenara koymanız gerekecektir.

Bu arada Atsız Hoca gibi Âşıkpaşaoğlu Tarihi, Oruc Beğ Tarihi, Ahmedî Tarihi, Şükrullah Tarihi, Birgili Mehmed Efendi Bibliyografyası, Ebussuud Bibliyografyası, Mustafa Âli Bibliyografyası gibi Osmanlı târihi konusunda kaynak olan eserleri bulan ve ilk defâ yayınlayan, Sultân 2. Murad dönemine dâir takvim kayıtlarını ortaya çıkaran ve yayınlayan Atsız Hoca’yı bilim dışı bir zırva kaleme alan Ali Kemal Meram üzerinden çuvallamakla suçlamak ciddî anlamda ele alınması gereken bir durumdur.

Ahmet Haldun Terzioğlu adında 13 yılda 45 roman yazmakla övünen kişinin romanlarını, Atsız Hoca’nın romanlarından üstün olduğu ifâdenize gelirsek, tercih sizindir. Elbette bir yazarı, bir başka yazara göre daha çok beğenme, sevme, takdîr etme hakkına sâhibsiniz. Bu yüzden sizi kınayamayız. Ama edebî zevkinizin zayıflığı ve edebiyât alanındaki câhilliğinizi görüp üzülebiliriz. Her zaman taklidler asıllarını yaşatır. Terzioğlu’nun başta Kür Şad romanı olmak üzere birçok romanını okuyanlar, Atsız Hoca’nın Bozkurtların Ölümü ve Bozkurtlar Diriliyor romanlarının birer taklîdinden başka bir şey olmadığını göreceklerdir. Ayrıca bir eleştiri yazısı yazılacaksa ve bir iddiâda bulunacaksa, yazarın açık konuşması gerekir. Yâni Terzioğlu’nun romanlarının Atsız Hoca’nın romanlarından her bakımdan üstün olduğunu söylerken, hangi romanları olduğunu ve nasıl üstün olduğunu da ortaya koyması gerekir. Meselâ Terzioğlu’nun hangi romanı Ruh Adam romanının üzerindedir? Bozkurtların Ölümü ve Bozkurtlar Diriliyor romanlarından esinlenerek yazılan romanların, onlardan üstün olabilmesi nasıl mümkün oluyor? Yok, eğer gerçekten üstünse, yazar, neden kendisinden altta olan bir yazarı taklîd etmeye devâm edebiliyor.

Dolayısıyla bu yazınız, gerek târih, gerek edebiyât anlamında içinde bulunduğunuz cehâletin açık birer göstergesidir. Gelelim “Atsız-şeyh tartışmasına devam…” başlıklı yazınıza…

Bir önceki yazınızda ve bu yazınızın girişinde, sizi eleştirenleri Atsız’ı bir şeyh gibi görmekle suçluyorsunuz ama bir 11 Aralık günü, Atsız Hoca için söylediğiniz “Yaratan, öldüren ve dirilten O’ydu” cümlesini söyleyen kişi olmakla övünüyorsunuz. Siz, Atsız Hoca’yı tanrılaştıran bir cümle söylemekle övünürken, sizi eleştirenleri Atsız Hoca’yı şeyh olarak görmekle suçlayabiliyorsunuz. Elbette, Türkçüler arasında bir şeyh gibi gören olabilir. Ama sanırım bu durum, işine gelen yerde tanrılaştıran kişiler kadar sıkıntılı bir durum değildir.

Yazınızın devâmında da Atsız Hoca için “Atsız eleştirilerine başlayabiliriz artık” diyorsunuz. Eleştirilerinize tek tek yanıt vereceğim.

Atsız Hoca’nın 1942 yılında yazdığı “Türk Gençliği Nasıl Yetişmelidir?” başlıklı yazıda yer alan bâzı cümleler üzerinden hareket ediyor ve diyorsunuz ki;

“Kız-erkek öğrencilerin bir arada okumalarına karşı çıkıyor Atsız. Nedenmiş? Çünkü kızlar arasında kalan kimi erkek çocuklar erkeklik duygularını yitiriyorlarmış.

Saçmalıktır bu, bilimsel bir dayanağı yoktur bu sav’ın…

Ama durun dahası da var, Atsız, erkek öğrencilere bayan öğretmenlerin ders okutmasını da zararlı buluyor. Buluyor ama kendi eşi Bedriye Atsız Hanımefendi erkek öğrencilere ders okutup durmuş.”

Öncelikle basit bir dilbilgisi kuralını hatırlatayım. Özel isim olmayan ve ek alması durumunda başka bir sözcükle karışmayacak sözcüklere kesme işâreti konulmaz. Yâni “sav’ın” yerine “savın” demeniz gerekir. Şimdi eleştirinize yanıt verelim.

Atsız Hoca’nın kadın düşmânı olduğunu iddiâ edilen yazı, 1942 yılında yazılmıştır. Yâni Avrupa’nın büyük kısmında, kadınların hâlâ oy kullanma hakkının olmadığı, ABD, Avrupa gibi gelişmiş ülkelerde kadınların üniversite ve akademide bulunmasının, bizzât erkek bilim adamları tarafından engellendiği bir dönem. Bu konuda size bir kitâbı önermek isterim. Ünlü ABD’li feminist ve bilim adamı olan Evelyn Reed’in Payel Yayınları’ndan çıkan “Bilim ve Cinsiyet Ayrımı”[1] adlı eser, bu konuda çok önemlidir. Eserin ABD’de yayınladığı yıl, 1978’dir ve bu eser, ABD ve Avrupa üniversitelerinde kadın öğrenci ve öğretim üyelerine çıkarılan engelleri ortaya koymaktadır.

Ayrıca Atsız Hoca’nın bu yazıyı yazdığı târihte Türkiye’de kadınlara seçme ve seçilme hakkı verileli, henüz sekiz yıl olmuştu. Ayrıca aynı Türkiye, 1923 yılında ünlü feminist Nezîhe Muhiddîn’in Kadınlar Halk Fırkası adlı partiyi kurmak istemesine karşı kadınlığı öne sürerek izin vermemişti. Şimdi sizin mantığınıza göre 1934 yılında kadınlara siyâsî haklarını veren Türkiye’yi görmek yerine, 1923’te kadınların siyâset yapmasını, kadınlıklarını öne sürerek engellemeyi mi sunmak gerekir? Bu arada size sormak isterim, Atsız Hoca’nın 1942’deki bu yazısından sonraki 33 yıllık ömründe bu tarz bir başka yazı gördünüz mü? Göremezsiniz, çünkü yok. Sizin yaptığınız şey, Mustafâ Armağan, Kadir Mısıroğlu gibi kişilerin Atatürk’e çamur atmak için târihi çarpıtmasından farksız. Tamâmen aynı anlayış.

Atsız Hoca’nın aynı yazısının bir başka kısmına dâir de şunları yazıyorsunuz:

“Atsız, okulların birer kışla gibi olmasını, öğrencilere askeri eğitim verilir gibi eğitim verilmesini ve mümkünse okul müdürlerinin de yüksek rütbeli subaylardan olmasını savunuyor: “Ceza bütün şiddetiyle okullara girmeli ve kötü aile muhitlerinde yetişen veya şahsen fenalığa istidatı olan çocuklar yaptıkları hareketlerin mukabelesiz kalmadığını görmeli ve iyi çocukların da bozulmasının önüne geçilmelidir”.

Ya spor? Ohooo o bağlamda da neler var neler: “Askerlik ve spor liselerde daha sıkı olarak devam etmeli ve talebeler silahla toplu bir halde talime, hakiki süngü ve kılıçlarla hakiki mübarezeler (çatışmalar) yapmağa alışmalıdır. Zarar yok, aralarında tehlikeli yara alanlar bulunsun… Bu yaralar sinemaların, baloların yaptığı tahribat kadar zararlı değildir.”

Atsız Hoca’nın bu önerisinde de, dönemin etkisi vardır. Çünkü o dönemde Türkiye’de okullarda belli ölçülerde askerî eğitim verildiği gibi Kâzım Karabekir Paşa’nın “Çocuk Dâvâmız”[2] adlı eserinde ortaya koyduğu sistem de aşağı yukarı budur. Yâni bu fikir, Atsız Hoca’ya âid değildir. Dönem içerisinde oldukça yaygın olan bir fikirdir ve o şartlar altında Atsız Hoca da bunu benimsemektedir. Kaldı ki, 2. Dünyâ Savaşı’nın en sert ve kanlı bir biçimde yaşandığı, Alman tanklarının sınırlarımıza yığıldığı bir dönemde çok yaygın olan bir fikri, Atsız Hoca da yazdı diye eleştirmek, ancak kötü niyetle açıklanabilir.

Şimdi de gelelim, Atsız Hoca’nın şi’rlerine yönelik eleştirilerinize.

“Gün olur ki mertliğin uğrar kahpe bir hınca/namert bir el arkandan seni vurur kadınca”

Kahpenin, namerdin kadını erkeği olur mu? İnsafsız, haksız ve dayanaksız bir kadın düşmanlığı…

Halk edebiyâtımızda yer alan birçok şi’re bakarsanız, benzeri birçok şi’r bulabilirsiniz. Kaldı ki, mertliğin, savaşçılığın, yiğitliğin yüceltildiği bir şi’rde bu ifâde var diye Atsız Hoca’yı kadın düşmanlığı ile suçladığınız zaman nice ozanı da suçlamak gerekir. Bir cümle ile Atsız Hoca, kadın düşmanı oluyorsa, "Baba mana bir kız alıver kim men yerümden turmadın ol turmah gerek; men koç atuma binmedin ol bimeh gerek; men kırıma varmadın ol mana baş getürmeh gerek. Bunun gibi bir kız alıver baba mana”[3] diyen Bamsı Beyrek’ten dolayı da bütün Dede Korkut hikâyelerini kadın düşmanlığı suçlayalım. Ne güzel değil mi?

Yazınızın devâmında yine bir şi’r üzerinden Atsız Hoca’nın felsefe ve bilim düşmanı olduğunuzu söylüyorsunuz ve diyorsunuz ki,

“Ve felsefe düşmanlığı:

“Anlamayız hayatı felsefeyle ilimle/Hayat çelik ellerle atılan zar olmalı/Rahat yatakta ölmek sanki olmaz mı çile/Kanlı sınır boyları bize mezar olmalı”

Hayatı bilim ve felsefe ile anlamamak, biz de bunu anlamayız. Felsefe ve bilim yapmakla, yurdunu müstevlilere karşı savunmanın çelişen bir yanı yoktur bize göre.”

Atsız Hoca’nın yine kahramanlığı, serdengeçti olmayı, hayâtını vatan için fedâ etmeyi öven, bundan söz eden bir şi’rinde vatan için savaşırken başka hiçbir şey düşünmemeyi ifâde eden satırları üzerinden bilim ve felsefe düşmanlığı ile suçlamak… Peki, siz hiçbir bilimsel temeli olmayan Ali Kemal Meram’ın kitâblarını bire bir doğru kabûl ederken, bilim karşıtı olmuyor musunuz? Atsız Hoca’nın bu sözünden bilim ve felsefe karşıtlığı çıkarmakla bâzılarının İstiklâl Marşı’ndaki “medeniyet dediğin tek dişi canavar” ifâdesinden dolayı Mehmed Âkif’i medeniyet karşıtı olarak nitelemesi arasında hiçbir fark yoktur.

Beyefendi, size küçük bir hatırlatma da yapayım. Bilimi sevmek önemli değildir. Önemli olan bilimsel düşünmek ve çalışırken bilimsel sınırlar içinde kalmaktır. Atsız Hoca’nın târihle ilgili çalışmalarında bunu fazlasıyla görüyoruz. Önemli olan budur.

Atsız Hoca’nın Yâhudîleri övdüğünü iddiâ ettiğiniz kısım ise tam anlamıyla çarpıtmadır. Atsız Hoca’nın Yâhudîlerle ilgili düşünceleri bellidir ve bu hiç değişmemiştir. Türk Ülküsü kitabındaki söz konusu kısımlarsa, Yâhudîlerin milliyetçi bir tutumla, ülkülerinden vazgeçmemelerini ve iki bin yıl sonra olsa da ülkülerini gerçekleştirmeyi anlatır. Yâni bu bir Yâhudî övgüsü değil, ülküye bağlı olmanın sonuçlarını gösteren bir ifâdedir, o kadar. Devâmında da Moiz Kohen denen kişiyi, Tekin Alp takma adıyla Kemalist ve Türkçü olduğunu söylemeniz yer alıyor ki, tamâmen içler acısıdır. Atsız Hoca, Moiz Kohen’i Türk saymayarak, doğrusunu yapıyor. Çünkü Moiz Kohen, Türk değil, Yâhudîdir. Bu kadar basit. Türk olmayan biri, Türkçülük maskesine büründü diye niye onu Türk kabûl edelim? Türk olmayan herkesi niye Türk yapalım? Aynı mantıkla, Almanya’da yaşayan ve tamâmen Alman devletine hizmet edip, kendisini Alman gören Türkler hakkında ne düşünüyorsunuz? Sizin mantığınıza göre onları da övmemiz gerekir, değil mi?

Bu arada Muhittin Nalbantoğlu’nun aktardığı bir hâtırâ üzerinden hareket ediyorsunuz ve aklınız sıra Hasan Âli’yi mâsum göstermeye çalışıyorsunuz. Beyefendi, siz kabûl etseniz de, etmeseniz de, Atsız âilesi, İsmet ve Hasan Âli’den dolayı bir evlât kaybetti. Nejdet Sançar Hocamızın biricik oğlu Afşınımızın ölümünde İsmet’e yaranmak için çabalayan Hasan Âli, doğrudan suçludur. Sançar Hoca’nın eşi Reşîde Hanım’ın Afşın’a hâmileyken ve doğum sonrasında yasadışı olarak maâşının nasıl kesildiğini, sosyal yardımların önüne nasıl geçildiğini ve hattâ Afşın’ın bebekliğinde tedavisinin nasıl engellendiğini bir araştırın… Size göre Atsız Hoca, yeğeninin; Nejdet Sançar Hoca da oğlunun ölümünde payı olan kişiyi omuzlarında taşısın, öyle mi? Yazık… Umarım, devleti yöneten kişiler elinden benzeri bir acı yaşamazsınız…

Son olarak kendinizi Kemalist ve Türkçü olarak nitelendiriyorsunuz ve Berfîn Yayınları’ndan kitâb bastırabiliyorsunuz. Elbette, sizin tercihinizdir, saygı duyarım. Ancak Berfîn Yayınları gibi siyâsî çizgisi ortada olan, Kürdler ve komünizme dâir yazdığı kitâblarla bilinen bir yayınevinden Kemalizm ve Türkçülüğe dâir kitâb bastırmak, ilginç bir çelişki doğrusu. Açıkçası ben, Kürd milliyetçiliği iddiâ eden bir yazarın ya da Ayşe Hür gibi birinin Ötüken, Aygan, Bozkurt gibi Türk milliyetçisi, Türkçü çizgideki yayınevlerinden kitâb çıkaracağını sanmam… Neyse, bu da size dâir bir çelişki olarak köşede dursun…

KUTLU ALTAY KOCAOVA

24.08.2017

---

[1] Reed, Evelyn (çev. Yeğin, Şemsa), Bilim ve Cinsiyet Ayrımı, Payel Yayınevi, 2. Baskı, İstanbul, Mayıs 2003

[2] Karabekir, Kâzım, Çocuk Davamız, Yapı Kredi Yayınları, Ağustos 2015, İstanbul

[3] Kaplan, Mehmet, “Dede Korkut Kitabında Kadın”, Türkiyat Mecmuası, y.1951, c.9, İstanbul

YUNANİSTAN'IN İSTANBUL'U İŞGÂL GİRİŞİMİ

            İstiklâl Savaşı’nın sonucunu etkilemesi açısından, maâlesef kaynaklarımızda yer almayan, çok önemli bir olay var. Yunanistan’ın İstanbul’u işgâl isteği ve girişimi…

            1922 yılının Temmuz ayı, Anadolu’daki bütün kesimler için oldukça hareketli geçmiştir. Bir yanda Anadolu’da Tekâlif-i Millîye emirleri gereğince toplanan malzemeler, bir yanda doğu ve güney cephelerinden batıya kaydırılan birlikler… Öte yanda da İngiliz Lloyd George tarafından “deli” olarak tanımlanan Hatzianestis’in Yunan Orduları Başkomutanlığı’na getirilmesi, İzmir’de bağımsız “İonya Devleti”nin ilânı[1], Karadeniz’deki Yunan savaş gemilerinin Samsun’u bombalaması[2] ve Anadolu’daki Yunan birliklerinin bir kısmının Trakya’ya taşınması…

            Yunanistan kamuoyu ve ordusunda Sakarya Savaşı’ndan sonra Îtilâf devletlerine karşı bir güvensizlik oluşmaya başlamıştı. Bu açıdan oldubitti yoluyla sonuç almak ve Îtilâf devletlerine bunları kabûl ettirmek istiyorlardı. Çünkü Sakarya Savaşı bittikten sonra Fransızların TBMM ile 20 Ekim 1921 târihinde imzâladıkları, Ankara Îtilâfnâmesi, İtalyanların sessiz sedâsız Antalya ve çevresini boşaltması ve İngilizlerin Yunanlara verdiği desteğin git gide maddî destekten, sözlü desteğe kayması gibi sebebler, Yunanların Anadolu’da batağa çekildikleri düşüncesine yol açmıştı. Bunun içinde hem İzmir’de, Yunanistan’a bağlı bir devlet kurmak, hem de İstanbul’u işgâl etmeye karar vermişlerdi. Yunan düşüncesi, bunlara sözlü tepkinin ötesinde tepki verilmeyeceği ve öyle ya da böyle kabullenileceği yönündeydi. Bu konuda Yunan prensi Andrew’in General Metaxas’a yazdığı şu satırlar, Yunanistan’ın o dönem içerisinde bulunduğu sosyo-psikolojik yapıyı göstermektedir[3]:

            “Anadolu kâbusundan bizi kurtaracak bir şey hemen yapılmak zorunda. Ne olduğunu bilmiyorum; ancak blöf yapmaktan vazgeçmeli ve gerçekle yüzleşmeliyiz.”

            İşte, Yunanistan’a hâkim olan bu düşünce buydu. Bu yüzden İzmir’de İonya devleti kurmaya kalkarken, bir yanda da Trakya’ya asker yığıp, İstanbul’u işgâl etmeye karar verdiler. Daha doğrusu bu karârı, başkomutan olarak atanan Georgios Hatzianestis vermişti.

            İşgâlin başladığı tarihten beri İstanbul’da bir Yunan işgâli ya da harekâtı olacağı düşünülür, sık sık dedikodusu yapılırdı. Temmuz ayının ikinci yarısında Hatzianestis’in emriyle Trakya’da bulunan Yunan birlikleri, ileri harekâta başladı. Bu harekât, bir ânda bu dedikoduların gerçeğe dönüşüp dönüşmeyeceği düşüncesini doğurdu. Yunan hükûmeti, Hatzianestis’e böyle bir harekâtın Anadolu işgâlini sona erdirmeye gerektireceğini söylemiş, Hatzianestis ise buna gerek olmadığını, belli sayıda birliğin taşınmasının yeterli olacağını söylemişti. Bu arada İngiltere, Yunanistan’ın ilk hareketlerine rağmen bu plana inanmamış, Yunanistan’ın bunu yapabileceğini düşünmemiştir. Öyle ki, gelen istihbârat raporlarını bile inandırıcı bulmamışlardır. Sanırım, bir maşa olarak gördüğü Yunanistan’ın, müttefiklere karşı böyle bir harekette bulanacak cesaretinin olmadığını düşünmüş olmalılar. Bu arada Anadolu’daki iki Yunan tümeninin (üç piyâde alayı, iki tabur), Trakya’ya sevki de tamamlanmıştı. Ayrıca Dedeağaç’a da büyük miktarda petrol sevkiyâtı yapılmıştı[4].

            27 Temmuz 1922’ye gelindiğinde Başkomutan Hatzianestis, karargâhını Tekirdağ’a taşıdı ve bunu bütün dünyâya bildirdi. Ertesi gün de Yunanistan, resmî olarak savaşın uzamasının sorumluluğun Yunanistan’a yüklenemeyeceği, böyle bir sorumluluğu kabûl etmeyecekleri ve savaşı bir ân evvel bitirmek için en etkili yöntemleri kullanacaklarını belirten bir bildiriyi ilân ettiler[5].

            Böylece Yunanistan tavrını açıkça ortaya koyuyor, eğer istekleri kabûl edilmezse, zorla alacağını bildirmiş oluyordu. Bu konuda özellikle İngiltere’nin fazla öfkelenmeden, bu durumu kabulleneceklerini düşünüyorlardı[6]. Müttefiklerin işin renginin değişmeye başladığını anlamasından sonra 29 Temmuz’da İşgal Kuvvetleri Başkomutanı General Harrington’un Trakya turuna çıkması ve Yunan birliklerinin işgâl için hazırlandıklarını görmesi, büyük bir endişe kaynağı oldu[7].

            30 Temmuz târihinde Müttefik devletler, aralarında toplanıp Yunanistan’a karşı neler yapacaklarını konuştular. Fransa, sertlikle karşılık verilmesini isterken; İtalya, Yunan harekâtının beklenilmesini istiyordu. İngiltere ise yumuşak bir tavırla durdurabileceklerini düşünüyordu[8]. 31 Temmuz târihine gelindiğinde Yunanistan, resmî olarak Îtilâf Devletlerine başvurdu ve İstanbul’un işgâli için izin istedi[9].

            1 Ağustos târihinde ise Yunan uçakları, müttefik hatları üzerinde keşif uçuşları yaptılar ve birlikler, ilk defâ, oldukça yakın mesafeye geldiler. Aynı gün Îtilâf devletleri, resmî olarak Yunanistan’a nota verdiler ve herhangi bir Yunan harekâtına karşı zorla püskürtüleceklerini belirtip, bunun savaş sebebi olacağını ilettiler[10]. Ayrıca General Harrington, müttefik generalleriyle birlikte, başkomutanları olarak sorumlu oldukları bölgeye yönelik bir harekâta silâhla karşı koyacaklarını belirten bir basın bildirisi yayımlattı[11].       Bu arada İstanbul hükûmeti, 20 bin civârında asker toplayabileceklerini söyledi ve bunu Harrington’un emrine vermeyi önerdi[12].

            Ancak bu durum, Yunan ısrârlarını durdurmadı. 2 Ağustos günü Yunan Dış İşleri Bakanlığı, İngiltere ve müttefiklerinin İstanbul’u işgâl etmelerine izin vermelerini bir kez daha istedi[13]. Ertesi gün de Atina’daki Îtilâf devletlerinin resmî temsilcilerine birer nota verip, İstanbul’un Yunanistan tarafından işgâlinin barış getireceğini, Türk direnişini yok edeceğini ve Anadolu’daki Yunan birliklerine büyük bir moral vereceğini bildirmişti[14].

            4 Ağustos târihinde İngiltere başbakanı Lloyd George’un Âvam kamarasında yaptığı konuşma, bu konu açısından oldukça önemlidir[15]:

            “Her iki taraf arasında adil davranmadığımızı kim, nerede söylemişti, unuttum. Adil olduğumuzdan emin değilim. Neler oldu? Burada, Türkiye ile Yunanistan arasında bir savaş var. Biz taraflardan birinin başkentini diğerine karşı savunmaktayız… Eğer biz orada olmasaydık, Yunanlıların bu başkenti birkaç saat içinde işgal edeceği ve bunun da bir karar vücuda getireceği hususuna tereddüt yok. Şimdi Yunanlıların karar verebilecekleri tek yön var; o da ülkenin neredeyse nüfuz edilemez iç kesimlerine doğru yüzlerce mil boyunca tek sıra yürümek. Bilmiyorum herhangi bir ordu Yunanlıların gittiği kadar uzaklara gider miydi? Bu, çok gözü pek ve çok tehlikeli bir askerî girişimdi… Hattâ Kemalist güçlerin Avrupa tarafından donatıldığına dair belki de mesnetsiz olan iddialar var. Başka şartlar altında Yunanlılara Anadolu kıyısını ambargo altına alma yetkisi verilirdi… Kemalistler barışı kabul etmeyecekler; çünkü kendilerine tatminkâr ateşkes şartları tanımayacağımızı söylüyorlar: fakat Yunanlılara da savaşa tüm güçleri ile devam etmeleri için izin vermiyoruz. Kemalistlerin, askerleri on-on iki yıldır silah altında, bir savaştan diğerine koşan ve kaynakları sınırsız olmayan bu küçük ülkeyi tüketeceklerini nihayet akıl edip vazgeçecekleri ümidiyle böylesi bir durumun sonsuza dek devam etmesine izin veremeyiz.”

            Lloyd George, Yunanistan yanlısı bu konuşmasıyla gerçeği göremediğini göstermiştir. Bu durumda Îtilâf devletlerinin neden Yunanistan’a izin vermediği sorulabilir. Bunun yanıtını kendi işgâlleri altında bulunan bir bölgenin, kukla olarak gördükleri bir devlet tarafından işgalinin îtibarlarına vereceği zararda aramak, sanırım yanlış olmaz. Yâni bizim işgâlimiz altında olan bir yeri, biz varken, kukla olarak kullandığımız bir devlet, bize rağmen nasıl işgâl edebilir düşüncesi…

            Bu arada Yunanistan’ın bu adımını Türk orduları başkomutanı Gâzî Mustafâ Kemâl Paşa, çok iyi izlemiş ve Yunan ordularının hatlarında oluşan açığın kapatılamamasına üç hafta sonra Büyük Taârrûz’u başlatarak yanıt vermiştir. Bu da Yunan ordusundaki açıkları çok iyi gören, izleyen ve o noktalardan vuran Gâzî Mustafâ Kemâl Paşa’nın askerî dehâsının bir göstergesidir. Ancak maâlesef, bu olay, Türk kaynaklarında pek yer almamakta, ancak birkaç cümle ile geçiştirilmektedir.

21 Temmuz 2017

KUTLU ALTAY KOCAOVA

---

[1] Müderrisoğlu, Alptekin, “Batı Anadolu’da Kurulan Kısa Ömürlü Bir Devlet: İonya”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, c.9, s.27, ss.569-579, Temmuz-Kasım 1993, Ankara

[2] Satan, Ali (der.), İngiliz Yıllık Raporlarında Türkiye 1922, s.44, Tarihçi Kitabevi, 1. Baskı, Temmuz 2011, İstanbul

[3] Smith, Michael Llewellyn, Yunanistan’ın Anadolu Hayali 1919-1922, s. 285, Tarihçi Kitabevi, İstanbul 2017

[4] a.g.e., s.319

[5] Bozkurt, Abdurrahman, “Yunanistan'ın İstanbul'u İşgal Planı (1922)”, Güneydoğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, s.18, ss.142, y. 2010, İstanbul

[6] Satan, Ali (der.), İngiliz Yıllık Raporlarında Türkiye 1922, s.46, Tarihçi Kitabevi, 1. Baskı, Temmuz 2011, İstanbul

[7] Smith, Michael Llewellyn, Yunanistan’ın Anadolu Hayali 1919-1922, s. 320, Tarihçi Kitabevi, İstanbul 2017

[8] a.g.e., s.320

[9] Satan, Ali (der.), İngiliz Yıllık Raporlarında Türkiye 1922, s.47, Tarihçi Kitabevi, 1. Baskı, Temmuz 2011, İstanbul

[10] Smith, Michael Llewellyn, Yunanistan’ın Anadolu Hayali 1919-1922, s. 321, Tarihçi Kitabevi, İstanbul 2017

[11] Satan, Ali (der.), İngiliz Yıllık Raporlarında Türkiye 1922, s.47, Tarihçi Kitabevi, 1. Baskı, Temmuz 2011, İstanbul

[12] a.g.e., s.48

[13] Bozkurt, Abdurrahman, “Yunanistan'ın İstanbul'u İşgal Planı (1922)”, Güneydoğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, s.18, ss.144, y. 2010, İstanbul

[14] a.g.e., s.145

[15] Smith, Michael Llewellyn, Yunanistan’ın Anadolu Hayali 1919-1922, s. 324-325, Tarihçi Kitabevi, İstanbul 2017

ŞİDDET, TERÖR VE ÜNİVERSİTELER

- Başta Fırat Çakıroğlu olmak üzere terör örgütü PKK ve diğer terör örgütleri tarafından katledilen bütün milliyetçi öğrencilerin hâtırâsına… -

            “Faşistler, devrimci kardeşlerimize saldırmış”…

            Yıllar evvel, üniversitede üçüncü sınıfta iken (2000-2001) duyduğum ve hiç unutmadığım bir cümle… Peki, faşistler kim; devrimci kardeşleri kim?

            Öcalan’ın 1999’da tutuklanmasından sonra okuduğum Marmara Üniversitesi Göztepe kampüsünde bir yanda “devrimci kardeşlerinin” (üstelik bu sözü söyleyen bir Türk’tü), “Kâtil TC, Kürdistan’dan def ol”, “Halklara özgürlük, Kürdistan’a statü” gibi sosyalist (!) sloganlar; bir yanda “Müslümân kardeşlerinin”, “Hak yol İslâm”, “Laik devlet, hesap verecek”, “Başörtüsü özgürlüktür” sloganları… Diğer tarafta ise faşistler (!)…

            Faşistler, ülkücüler başta olmak üzere bütün milliyetçiler yâni. Peki, faşist ne? Yâni sosyalist ve Kürdçü gruplarla, İslâmcı gruplardan daha diktatöryal, daha militarist bir yapıları mı var? Hâyır… Peki, nasıl faşist oluyorlar? Öyle, işte, onlar faşist…

            Faşistler tarafından devrimci kardeşlerine (!) yapılan saldırı da, hatırladığım kadarıyla şöyleydi: Sözde öğrenci olan ve sonradan PKK’nın dağ kadrosuna katıldığını öğrendiğim kişi, elinde baltayla, tekbîr getiren ülkücülere saldırmış, sonra da biri elinden baltayı kapıp, sopasıyla bunun kaşını patlatmıştı. Baltayla yapılan ölümcül saldırı, oldukça doğal iken, nefsi müdafaâ, faşizm oluyordu. Gerçi sonuçta “devrimci şiddet” diye bir kavram var değil mi, devrim için şiddet yâni…

            Aslında bu pek şaşırtıcı bir durum değil. Mâlûm sosyalizm, devrime giden süreçte şiddeti onaylar. Hattâ bu konuda Sovyet hukûk sisteminin kurucusu olan Nikeloy Krilenko’nun şu sözü, yeteri kadar fikir veriyor. “Sadece suçluları idam etmemeliyiz. Masumları idam etmek kitleleri daha fazla etkileyecektir.”[1] Gerçi Krilenko da, sonradan 1938 yılında Stalin tarafından idâm ettirilmiştir. Benzeri görüşleri de ünlü Sovyet Rus yazarı Maksim Gorki, şu şekilde dile getirmiştir[2]:

            “Rus köylerindeki yarı vahşi, ahmak, hantal insanlar yok olup gidecek ... ve yerlerini okumuş, zeki, zinde insanlardan oluşan yeni bir topluluk alacak.” (Rus köylerinde kolhozlaştırmadan dolayı kıtlık başlaması ve milyonlara varan toplu ölümler üzerine söylemiştir.)

“Bir düşman teslim olmazsa yok edilmelidir.”

“Doğanın güçleri asalak yığınları yaratır; aklımız bizi onlarla uzlaşmaktan alıkoyar - sıçanlar, fareler, tarla sincapları ülke ekonomisine çok büyük zarar verir.”

Elbette birçok kişi Stalin, Lenin, Troçki gibi Sovyetlerin ünlü kan dökücü kurucularının açık örnekleri varken, bunları tercih etmemi garipseyebilir. Bunda da haklıdırlar. Zîrâ asıl büyük başlar, burada söylenenleri, çok daha büyük çapta uygulamaya dökmüşlerdir. Ama bu kişilerin de önemli bir durumu var. O da bu kişilerden birinin dünyâ çapında bir yazar, birinin de hukûkçu olmasıdır. Yâni mes’ele tepe kadronun değil, orta seviyedeki kişilerin algısıdır ve bu çok daha tehlikelidir. Zîrâ yönetim, her zaman kan dökmeyi sever. Ancak orta ve alt kademe, bunu benimseyip, özümserse doğrudan uygulamaya geçilir ve durdurmak çok zor olur.

Dikkât edilirse, alıntı yaptığım bu iki kişinin sözlerinde bir ortak nokta var. O da mâsumların öldürülmesi. Peki neden? Krilenko’nun dediği gibi “kitleleri daha fazla etkilemek” için…

Kitleleri etkilemenin üzerinde özellikle durmak gerekir. Kitleleri etkilemek, onları peşine takabilmek ve hedefe yürümektir. Ancak burada mâsumları öldürerek yapılan etkileme, tamâmen terörize bir biçimde korku salmayı hedeflemektedir. Bunun benzeri ifâdelere Türkiye devrimci solunun önemli isimlerinden olan Mâhir Çayan’da da rastlamaktayız[3]:

“Proletarya, daha doğrusu öncü müfrezesi bu zıtlığı çözümlemek için devrimci sınıfları kendi tarafına çekerek, ileriye fırlar, karşı tarafın baskı ve cebrini devrimci şiddet ile bertaraf edip, eski devlet mekanizmasını parçalayarak, kendi politik hegemonyasını kurarak, kendi iktidarına uygun alt yapı düzenlemelerine geçerek, sınıfsız topluma kadar devrimi sürekli kılar.”

Proletarya’nın öncü müfrezesi dediği devrimci şiddet örgütleridir. Elbette burada devrimci şiddetin uygulanacağı devlet kurumlarının neler olduğunu söylemeye gerek yoktur. Bâzıları bunun zenginler, dîn adamları ya da ABD kurumları olduğunu söylese de, Çayan’ın yazılarında hedefin “devletin askerî ve polisiye kurumları” olduğu yer alır. Bu bağlamda Kürd siyâsî ve terör hareketinin özellikle solun içerisinde kendisine yer bulabilmesi üzerinde de düşünmemiz gerekir. Elbette solun klasikleşmiş barış, özgürlük, eşitlik söylemlerine sığınmak Kürd hareketi açısından önemlidir. Ancak çok daha önemli olan kısım, solun devrimci şiddet anlayışıdır. Günümüzde Türkiye içerisinde yasadışı olarak yer alan akımlar içerisinde şüphesiz en büyük güce sâhib olan unsur, PKK çizgisidir. Bununla berâber PKK’nın yürüttüğü terörün, bir terör hareketi olarak değil de, silâhlı bir devrim hareketi olarak görülmesinde solun devrimci şiddet anlayışının yeri büyüktür. Solun romantik söylemleri Kürd terörünün üzerini örterken, gerçek yüzünü gösteren militan söylemleri ise Kürd terörüne bir program ve anlam katmaktadır. Bunun dışında Lenin’in “halkların kendi kaderini ta’yin hakkı”, Sovyetlerin ilk Dış İşleri Bakanı olan Çiçerin’in TBMM başkanlığına yazdığı mektûbda Kürdistan, Lâzistan ve Ermenistan’dan söz etmesi[4], aynı Çiçerin’in Van ve çevresinde bir Ermenîstan Sovyeti kurma isteği gibi sebebler de elbette Kürd siyâsî ve terör hareketinin sola yanaşmasının sebebleri arasındadır.

Özel olarak üniversitelere baktığımızda, neden üniversiteler, diye sorabiliriz. Aslında bu sorunun yanıtı da basittir. Zîrâ üniversite hareketleri, aynı zamanda birer kadro hareketidir. Yâni eğitim fakültelerinde yerleşmek, terörist öğretmenler anlamına gelir. Hukûk fakültelerine yerleşmek, terörist hukûkçular anlamına gelir. Tıp fakültelerine, mühendislik fakültelerine yerleşmek, terörist doktorlar, mühendisler anlamına gelir. Yâni hangi meslek olursa olsun, orada bir kadro oluşması anlamına gelir. Peki, o hâlde neden ülkücü öğrencilere saldırıyorlar? Gerçekten basının hep belirttiği gibi “karşıt görüşlü” olma mes’elesi mi? Aslında da burada da devreye aynı unsur giriyor. Kadro hareketi olmak… Yâni kendin kadrolaşırken, rakîbinin kadrolaşmasını, bir kadro hareketine dönüşmesini engellemek. Bu nasıl olur? Sürekli saldırarak. Kime? Rakîb olarak gördüğün fikrin mensûblarına… Yâni milliyetçilere… Bir de şöyle bir soru sormamız gerekir: Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da eğitim şartları, pek iyi değilken, eğitimle hiç ilgisi olmayan birçok kişi, nasıl en iyi üniversiteleri kazanabiliyor? Bu da doğrudan devletin araştırması gereken bir sorudur. Türkçe konuşmakta ve okumakta bile zorlanan bu kişiler, nasıl oluyor da, üniversite sınavlarında böylesine yüksek puanlar alabiliyor? Üzerinde durulması ve incelenmesi gereken bir konudur.

Üniversitelerde terör, mutlaka çözülmesi gereken bir mes’eledir. Hattâ terör mes’elesinin temelidir. Çünkü üniversiteli terörist, yetişmiş bir elemandır. Örgütün tepe kadrosunda yer alacak olan ve örgüt için önemli olacak olan bir kişidir. Bomba imâl edecek, fikrî önderlik yapacak, kitleleri yönetecek, gerekirse dağa eleman gönderecek, siyâsî ve sosyal örgüt yapılarını yönetecek bir kişidir. Aynı şekilde Türk milletinin değerli evlâdlarına da düşmanlık yapacak olan kişidir. Terör, PKK, DHKP-C ve bütün Kürdçü ve sol yapılarıyla üniversitelerde saldırırken, hedef, yine Türk milliyetçileridir. Türk milliyetçileri bu noktada, Gorki’nin nitelediği teslîm olmadığı için ölmesi gerekenlerdir. Ama artık Türk milleti için öle öle cân kalmadı. Tevfîk Fikret’in dediği gibi

“Vatan için ölmek de var

Fakat borcun yaşamaktır…”

Türklüğün yaşaması ise önce devletin, sonra Türk milletinin boynunun borcudur… Dolayısıyla bir ân evvel Türkiye Cumhûriyeti’nin üniversitelerindeki Kürd terör hareketinin gücünü kırması ve etkisizleştirmesi gerekiyor.

---

[1] Gray, John, Ölümsüzleştirme Kurulu, Bilim Işığında Kefeni Yırtmaya Dönük Garip Arayış, s.139, YKY, İstanbul 2011

[2] Gray, John, Ölümsüzleştirme Kurulu, Bilim Işığında Kefeni Yırtmaya Dönük Garip Arayış, s.116-117, YKY, İstanbul 2011

[3] Çayan, Mahir, Bütün Yazılar, s.192-193, Eriş Yayınları, 1. Baskı, 2003

[4] Karabekir, Kâzım, İstiklâl Harbimiz, c.2, s.875, YKY

KIBRIS VATANDIR

“Osmanlı yönetiminde halkın temsilcileri oy çoğunluğuna sahipti. İngiliz yönetiminde halkın temsilcileri yönetimden tamamıyla dışlandı. Türkler burada üç yüz yıl kaldı, İngilizler yetmiş yedi. … Venedik için bir kalyon olan ada şimdi bizim için bir uçak gemisi, savaş gemisi. Elimizde tutabilir miyiz? … Kurnazca yönetmelisiniz. … Her Yunan köylüsü kendini öyle hissetmeliydi ki Enosis ateşi devam edebilsin. Gerçeklerin desteklemediği şeyi, uydurmalara dayanan duygular başarabilirdi…”[1]

            İngiliz yönetiminin son yıllarının yaşandığı Kıbrıs’ta gördükleri ve yaşadıkları üzerine yazdığı anı kitâbı “Kıbrıs’ın Acı Limonları”nda böyle söylüyor, İngiliz edebiyatının 20. asırdaki en büyük yazarlarından olan Lawrence Durrell…

Kıbrıs… 1571 yılındaki fethinden beri Türk vatanının ayrılmaz bir parçası. Dört yıl sonra 450. yılına ulaşmış olacağız. Dile kolay, 450 yıl. Elbette İngiliz yönetimine girdiği dönemi akıllardan çıkarmaya gerek yok ama bir bölge düşmân işgâline girdi diye vatan olmaktan çıkmaz. Nasıl ki, Kırım, Kerkük, Haleb, Doğu Türkistan, Batı Trakya ve Karabağ ile daha sayısız bölge, kimisi 25 yıl, kimisi 240 yıldır düşmân işgâli altında olmasına rağmen vatan olmaktan çıkmıyorsa, Kıbrıs da işgâl yaşadı diye vatan olmaktan çıkmıyor.

            İkinci Dünyâ Savaşı’nın bitmesiyle berâber Birleşik Krallık, artık bir süper güç olmadığının farkındaydı. Üstelik yeni süper güçlerin kimler olduğunun da farkındaydı. Bu yüzden de oldukça akıllıca bir iş yaptı. Bağımsızlık verebileceği bütün sömürgelerinden çekildi. Elbette hepsinde küçük askerî üsler bulundurmaya devâm etti ama artık bir sömürge imparatorluğu olmadığını gösterdi. Tabiî böyle olunca, hem askerî harcamalar, hem de diğer harcamalar, oldukça azalmış oldu.

            Kıbrıs da, Birleşik Krallık’ın bağımsızlık kazanan eski sömürgeleri arasındaki yerini aldı. Ama bir farkla. O da birbirine düşmân iki toplumun, tek devlet hâlinde yaşamaya zorlanması. Eski İngiliz sömürgeleri içinde birbirine düşmân olan iki toplumun, bir arada yaşamaya zorlandığı başka bir bölge bulunmuyor. Hepsi, Commonwealth ile Birleşik Krallık ile bağlarını sürdürse de, kendi ulus devletine sâhib oldu. Ama Kıbrıs’ta o yapılmadı. Kıbrıs’ta Birleşik Krallık ve Türklerin dışındaki ülkeler için sâdece iki tartışma konusu vardı. “Rûm Kıbrıs” ve “Birleşik Kıbrıs”. Üçüncü bir seçeneğe yer verilmedi.

            1957 yılında ölen ve 2. Dünyâ Savaşı sırasında Çamelya Arnavûdlarına karşı gerçekleştirdiği soykırımla tanınan ve EDES (Elen Demokratik Etnik/Millî Birliği) adlı Yunan paramiliter gücünün lideri olan Napoleon Zervas’ın Churchill’e şöyle bir telgraf çektiği söylenmektedir:

            “Aklını başına topla, patron: Yunanistan’a vaat edilen Kıbrıs üç kere İngiliz’dir”.[2]

            Elbette söylentilerle hareket edecek değiliz. Lâkin Kıbrıslı Rûmlardaki yaygın görüşün böyle olduğu ve İngiliz çıkarlarının Yunan yanlısı olmayı gerektirdiği düşüncesini görmek gerekir. Ancak dönemin Türkiye’sinin her şeye rağmen, Kıbrıs’ı Yunan yapmamak için mücâdele etmiş olması önemlidir. Her ne kadar 1950-56 yılları arasında Dış İşleri Bakanı olarak görev yapan Mehmet Fuat Köprülü,        “Bizim için Kıbrıs mes’elesi diye bir konu yoktur”[3] diyebilse de, 6-7 Eylül Olayları olarak bilinen olaylar ve kurulan TMT gibi güçlerle, Türkiye’nin Kıbrıs’ın Yunan yapılmasına izin vermeyeceği, dünyâya gösterilmişti.

            Dönem içerisinde Türkler, “Ya taksim, ya ölüm” sloganı ile öne çıkıyordu. Bu oldukça haklı ve mantıklı olan tek istekti. Taksim, yâni bölüşme. Kıbrıs’ta bir Türk ve bir Rûm devletinin kurulması. 1974’te fiîlen, 1983’te de resmiyete dönüşse de, süreç içerisinde Türk tarafında büyük acılar yaşandı. 1960’da Birleşik Krallık’tan bağımsızlık kazanan Kıbrıs’ın bir Rûm-Türk devleti olması, nüfûs olarak çoğunlukta olmalarından dolayı cumhûrbaşkanının mutlaka Rûm olması şartı gibi şartlarla ortaya çıkan yapı, hiçbir gerçekçi ve akılcı temeli olmayan bir yapıydı ki, daha kurulduğunda bir etnik savaş ve yıkım kesin gibiydi.

            Nitekim beklenenler gerçekleşti, 1963’te cumhûrbaşkanı ve aynı zamanda başpiskopos olan Makarios, zâten çürük olan anayasayı da kaldırarak, devleti bir Rûm devletine çevirmişti. Daha İngiliz döneminde kurulan EOKA, tekrar faâliyete geçmiş, katliâmlar birbirini izlemişti.  Hattâ Türkiye, birkaç defâ hava saldırısı düzenlemiş ve Rûm-Yunan mevzîlerini vurmak zorunda kalmıştı. Ama tabiî, bunlar hiçbir şekilde kesin çözüm sağlamadı. Tâ ki, Makarios’a yapılan darbe ve Yunan Albaylar Cuntası tarafından yönlendirilen EOKA’nın yönetime resmen el koyması, ardından da Enosis’in ilânına kadar… Enosis, Yunanistan ile birleşme anlamına gelen Yunanca bir sözcük. Elbette bu durum, Türkiye için kesinlikle kabûl edilebilir bir durum değildi ve Türkiye, 1960 antlaşmasında garantör olmasının verdiği hakla 20 Temmûz 1974’te adaya doğrudan müdâhale etti ve adanın kuzeyinde Kıbrıs Türklerinin bağımsız olarak yaşayabileceği bir alan oluşturdu.

            Dolayısıyla Kıbrıs mes’elesi, 1974’den beri üzerinde durulan bir mes’ele. Zâten ilk görüşmelerde sonuç alınamadığı için Kıbrıs Türkleri ve ölümsüz liderleri Raûf Denktaş, 1983’te Kuzey Kıbrıs Türk Cumhûriyeti’nin kurulduğunu dünyâya îlân etti. Türkiye, bu devleti hemen tanıdı. Ardından Bangladeş tanıdı, sonra da Pakistan tanıyacağını açıkladı. Ancak Bangladeş ve Pakistan, bu ülkelere yönelik Amerikan tehdîdi uyarısından dolayı geri adım attılar.

            Türkiye, 2002 yılına kadar Kıbrıs konusunda hep KKTC’nin yanında duran bir konuma sâhib oldu. Bu tarihten sonra ise Kıbrıs politikasında tam bir kırılma ve değişim yaşandı. Öyle ki, 15 yıllık süre içinde en uzun süre değişmeyen tek politika, belki de Kıbrıs politikasıdır desek, yanlış olmaz. Türkiye’nin 2002 sonrasındaki Kıbrıs politikasında, bağımsız bir devlet olarak KKTC değil, Türk işgâli altındaki bir Kuzey Kıbrıs görünümü yer almaktadır.

            31 Mart 2004 târihinde Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Kofi Annan tarafından sunulan ve “Annan Planı” olarak anılan taslak, “Birleşik Kıbrıs Cumhûriyeti” adını taşıyan yeni bir devleti öngörüyordu. Bu taslak, 2018 yılına kadar Türk birliğinin asker sayısını, rütbeliler dâhil olmak üzere 3000’e indirirken, sonraki yıllarda da önce 650’ye indirmekteyken, sonraki süreçte tamâmen geri çekilmeyi öngörmekteydi[4]. Ayrıca şu ân adanın %35,6’sını oluşturan KKTC yerine, %28,5’ini oluşturan bir Türk bölgesini önermekteydi[5].

            Bilindiği üzere bu taslağı, tamâmen aleyhte olmasına rağmen KKTC onaylarken; tamâmen lehte olmasına rağmen Kıbrıs Rûmları reddetti. Reddetmelerinin temel nedeni de, Türk askerinin çekilmesi süresinin 14 yıla yayılması ve garantörlüğün devâm etmesiydi. Kaldı ki, Yunan-Rûm tarafı, her zaman Kıbrıs’ı bir Yunan devleti, Türkleri de azınlık olarak gördüklerini ifâde etmişlerdir. 15 Ocak 2017’de Yunanistan’ın Radikal Sol Koalisyon üyesi Dış İşleri Bakanı Nikos Kotzias, Kıbrıslı Türklere mümkün olan en azâmi ölçüde azınlık haklarının verilmesini savunabilmektedir[6]. Azınlık hakları bile kurulması öngörülen devletin âidiyetini ifâde etmektedir.

            Bundan sonra da zaman zaman çeşitli öneriler ve taslaklar sunuldu. Bunları da yine KKTC kabûl ederken, Kıbrıs Rûmları reddetti. Son olarak Şubat 2017’de İsviçre’de yeniden başlayan görüşmelerin, son bölümü 28 Haziran 2017’de yapılacaktır.

            Görüşmelerde toprak konusu, Annan Planı’ndan beri aşağı yukarı benzer şekilde ilerlerken, son görüşmeler, daha ziyâde garantörlüğün kaldırılması ve Türk askerinin adayı derhâl terk etmesi ile 1974’ten sonra adaya yerleşen Türkiyelilerin geri gönderilmesi üzerine yoğunlaşıyor. Bu üç nokta üzerinden, topluca hareket edersek, yanlış yapmış olmayız.

            Bu maddeler üzerinde görüşme yapılması, ister şartlar kabûl edilsin, ister edilmesin, berâberinde büyük bir sıkıntıyı da getirmektedir. O da Türkiye’nin adanın kuzeyinde işgâlci olduğu yönündeki Yunan saçmalığını, maâlesef Türkiye ve KKTC tarafından “de facto” olarak, kabûl ettiğidir.

            Türkiye, maâlesef, 1983 yılında kurulan KKTC’yi yaşatma gibi bir düşünceyle hareket etmiyor. Düşünce ve amaç belli. “Birleşik Kıbrıs”. Görüşmeler ve hareket, tamâmen bu doğrultuda. Türk toplumunun elinde ne kadar toprak kalacak, Türkiye’den gelenler ne olacak, Türk askerinin sayısı ne kadar olacak, garantörlük olacak mı, olmayacak mı gibi… Bu görüşmeler, maâlesef, fazlasıyla işgâl yönetiminin sona ermesi görüşmelerini çağrıştırıyor. Bunun ise anlamı bellidir. “Biz, zâten Kıbrıs’tan vazgeçtik. Sorun, nasıl ve ne şekilde olacağı”. Bu durum da, yeteri kadar iğrenç, zâten.

            Bununla birlikte Kıbrıs konusunda, diğer durumlara da bakmak da fayda var. Buna göre 14 Şubat 2017 târihinde Commonwealth (İngiliz Milletler Topluluğu) internet sitesinde yer alan bir habere göre, Kıbrıs Rûm Kesimi ile Commonwealth arasında kamu borçlarının ödenmesi ve yapılandırılması için destek verilmesi konusunda bir anlaşma imzâlanmış[7]. Haberde yazılana göre Commonwealth Sekreterliği Borç Kayıt ve Yönetim Sistemi, dünyâ üzerinde 2.5 trilyon dolarlık kamu borcu portföyünü yönetmekteymiş. Tabiî olarak, böyle bir yardımın Rûm kesimi için ne kadar büyük bir destek sağlayacağını söylemeye gerek bile yok.

            Ayrıca İngiltere’nin, çözüm olması durumunda Kıbrıs’taki üslerinden de toprak verebileceğini söylemesi de ilginçtir. 17 Haziran 2017 târihinde Hürriyet Gazetesi’nden Sevil Erkuş, Birleşik Krallık’ın Ankara büyükelçisi ve Kıbrıs özel temsilcisiyle yaptığı söyleşide, büyükelçi Richard Moore, anlaşma olması durumunda Kıbrıs’taki topraklarımızın bir kısmından vazgeçebiliriz, demektedir ki[8], bu çok önemlidir. Gerçi Annan Planı döneminde de bunu önerdiklerini söylese de, yaşananlara bakıldığında İngiltere’nin böyle bir adım atması oldukça ilginç olmaktadır. Özellikle Commonwealth’in Rûmlarla yaptığı anlaşmadan sonra böyle bir açıklama üzerinde düşünülmesi gereken bir durumdur.

            Bir diğer ilginç gelişme de, Nisan 2017’de Katar Petroleum ve Amerikan Exxon Mobil şirketleri, Kıbrıs Rûm Kesimi’nde imzâladıkları anlaşmaya göre bu iki şirket, tartışmalı sularda Rûm kesimi lehine, petrol ve doğalgaz araştırma ve sondajı yapacaklar[9].

            Bir yandan İngiltere, Kıbrıs’ta çözümün her zamankinden yakın olduğunu söyleyip, toprak vermekten söz ederken; bir yandan Katar ve ABD’nin Rûm kesiminde yaptıkları petrol ve doğalgaz anlaşması, konuyu daha da açık ve dikkât çekici bir hâle getirmektedir.

            Bu durumda ister istemez Katar krizi ve Kıbrıs konusu da insan aklına gelmektedir. Ancak elbette elde somut veri olmadan konuşmak, doğru olmasa da, acâba diyerek sorduğumuz sorular, kafamızı karıştırmaktadır. Katar’a her türlü destek verilirken, Katar’ın Rûm yanlısı tavrından sonra Kıbrıs’ın kaderine terk edilmesi düşüncesi, ister istemez soru işâretlerine yol açmaktadır.

            Eğer Türkiye, 2002’den beri Kıbrıs’ı terk etmek üzerine kurduğu politikadan vazgeçmezse, olacakları söylemeye gerek bile yok. Târih, yaşananları göstermektedir. Girit ve Rodos’ta yaşananlar, Batı Trakya’da yaşananlar, Kıbrıs’ın geçmişinde yaşananlar, yaşanacakların göstergesidir. Üstelik Enosis’in ilân edildiği günü, resmî bayram hâline getiren, her fırsatta Yunanlıktan dem vuran ve Türklerin azınlık olduğunu söyleyen bir Yunan-Rûm tarafını göz önüne alırsak, her şey bütün açıklığıyla ortadadır.

            Ancak unutmamak gerekir ki, vatan toprağını elden çıkarabilenler, gün gelir her şeyini elden çıkarmak zorunda kalır. Kıbrıs gittiği gün, bir sonraki adım İzmir ve İstanbul’a yönelik olacaktır. Çünkü vatan, vatandır. Büyüğü küçüğü olmaz.

27 Haziran 2017

KUTLU ALTAY KOCAOVA

---

[1] Durrel, Lawrence, Kıbrıs’ın Acı Limonları, arka kapak yazısı, Can Yayınları, 4. Baskı, Şubat 2014, İstanbul

[2] a.g.e., s.223

[3] Atsız, Hüseyin Nihal, “Kıbrıs Konusu”, Ötüken, s.9, 15 Ağustos 1974

[4] BM Kapsamlı Çözüm Planı (Annan Planı), 31 Mart 2004, Kıbrıs Konusunun Kapsamlı Çözümü http://www.mfa.gov.tr/bm-kapsamli-cozum-plani-_annan-plani_.tr.mfa (Erişim târihi:27.06.2017)

[5] Rum Basını Haritaları Yayınladı, Selim Sayan, NTV, Lefkoşa muhabiri

http://arsiv.ntv.com.tr/news/187615.asp (Erişim târihi:27.06.2017)

[6] Uluçevik, Tugay, Cenevre “Ekselanslar” Kıbrıs Konferansı, 21. Türkiye Enstitüsü, 21 Şubat 2017,

http://www.21yyte.org/tr/arastirma/kibris/2017/02/16/8579/cenevre-ekselanslar-kibris-konferansi (Erişim târihi:27.06.2017)

[7] Cyprus to manage public debt with Commonwealth support, 14 February 2017

http://thecommonwealth.org/media/news/cyprus-manage-public-debt-commonwealth-support (Erişim târihi:27.06.2017)

[8] Erkuş, Sevil, “Kıbrıs’ta çözüm için toprak teklifi”, Hürriyet Gazetesi, 17 Haziran 2017

http://www.hurriyet.com.tr/kibrista-cozum-icin-toprak-teklifi-40492808 (Erişim târihi:27.06.2017)

[9] Şimşek, Güntay, "Kıbrıs’ta Rum-Exxon-Katar ilişkisi tamam", Habertürk Gazetesi, 11 Nisan 2017

http://www.haberturk.com/yazarlar/guntay-simsek-1019/1457460-kibrista-rum-exxon-katar-iliskisi-tamam (Erişim târihi:27.06.2017)